Hemipleji serebral dolaşımdaki patolojik değişimler sonucu gelişen ve vücudun bir yarısında nöromusküler fonksiyon kaybı ile karakterize, halk arasında “inme” olarak tabir edilen bir vasküler bozukluktur.  Beyindeki hasarın yerine bağlı olarak hastanın vücudunun sağ veya sol tarafındaki kaslarda paralizi tablosu olma halidir. Vücudun aynı yarısında kalan kol, bacak ve gövdede kasın kasılma özelliğinin tamamen kaybolduğu durumdur.

Serebrovasküler olayların (SVO) patogenezi incelenirken 4 farklı gruplandırma yapılabilir. Trombotik tip iskemik SVO’ların %40ını oluşturmaktadır. Genellikle geniş kan damarlarının özellikle de karotid ve orta serebral arterin arteriosklerotik tromboz veya tıkanması ile oluşmaktadır. Embolik tip tüm SVO’ların %30unu oluşturur ve genellikle kolesterol veya arter duvarındaki diğer hematojen materyallerden kaynak alır veya kardiyak kökenli olabilir. Laküner tipte ise geniş damarlarla ilgili sorun vardır ancak küçük perfore beyin damar dallarını tutmaktadır. Son tip olan hemorajik SVO’lar daha ender görülmekle birlikte ağır bir tabloyla seyreder. Kanama ani başlar ancak etkisi ömür boyu sürer. Eğer hemorajik tipe hemen tıbbi müdahele yapılabilirse prognoz daha iyidir.

Hemipleji temel olarak vücudun tek taraflı fonksiyon kaybı olarak tanımlansa da aslında bir klinik belirtiler topluluğudur. Motor afazi olarak tanımlanan konuşma kaybı veya bozukluğu, omuz subluksasyonları, görme bozuklukları, idrar ve büyük abdestin kontrol kaybı, hafıza sorunları, ataksi, koma, duyu kaybı ve Horner Sendromu gibi semptomlarla da birleşir. Bu semptomlar beynin etkilenen damarları ve etkileniş biçimine göre farklı kombinasyonlarla görülür.

Erken dönemdeki bu bulgular bazı hastalarda kısa sürede kaybolurken genellikle kalıcı seyir izler.

İnmeye neden olan risk faktörlerinin başında yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kalp hastalıkları (kalp kapak hastalığı, atrial fibrilasyon, koroner arter hastalığı), sigara, yüksek kolesterol, şişmanlık, alkol, sedanter yaşam ve daha önce geçirilmiş inme gelmektedir.

Serebrovasküler olaylar, tümörler, damarların inflamasyonu, kollajen vasküler hastalıklar ve bakteriyal endokarit ve kafa travması veya beyne yapılan cerrahi sonrasında da gelişir. Hemipleji tablolarında beyin kanaması ve beynin kansız kalması (hemoraj ve iskemi) klinik olarak en çok karşılaşılan nedenlerdir.

Tedavi, rehabilitasyon ekibi tarafından yapılmalıdır. Bu ekipte; beyin cerrahı, nörolog, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı, fizyoterapistler, rehabilitasyon hemşiresi, ortez ve protez teknisyeni, iş ve uğraşı terapistleri, sosyal danışman ve psikolog bulunur.

Yapılan ilaç tedavisi, beyin kanaması veya tıkanması neticesinde beyin dokusuna verilen hasarı bir an önce en aza indirmek, ilerlemesini önlemek ve beyin işlevlerinin sürdürülmesini sağlamaktır. İlaç tedavisiyle hastanın durumu sabitlendikten sonra, sıra bu hastaların rehabilitasyon potansiyelini ortaya koymaya gelir. Örneğin hastanın genç oluşu, daha önce beyin hasarı gelişmemiş, algılama ve zihinsel problemleri gelişmemiş, idrar ve gaita problemi, görme alan bozukluğu olmayan, erken rehabilitasyon programına alınan, aile desteği olan, sosyoekonomik durumu yeterli olan ve kapsamlı bir merkezde tedavi gören hastaların tedavisinde başarı oranı daha fazladır.

Rehabilitasyonun amacı; bu kişilerin fiziksel, zihinsel ve toplumsal işlevini en üst düzeye ulaştırmaktır. İlke olarak rehabilitasyon çalışmaları olabildiğince erken başlatılmalı. Hastanın durumu bu süreci değiştirebilir. Rehabilitasyon çalışmalarının geç başlatılması bir takım komplikasyon dediğimiz, bu hastalığın seyrinde görülen ikinci hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olur. Basınç yaraları, derin toplardamarlarda tıkanmalar ve iltihaplar, eklem sertlikleri, kemik erimesi, mesane ve barsak fonksiyon bozuklukları sayılabilir.

Rehabilitasyon çalışmaları, geleneksel yöntemler yani çeşitli eklem hareketleri, germe egzersizleri, kasların güçlendirilmesi ve hareketten oluşmaktadır. Bunları sağlamak için de bir takım teknik ve yöntemlerden yararlanılır.

Hastaların inme sonrası yaşamlarını bağımsız sürdürebilmeleri için yardımcı cihaz ve ekipmanlara, ortez adı verilen cihazlara veya bazı durumlarda yürüme araçları ve tekerlekli sandalyeye ihtiyacı olabilir bu konudaki karar hekim fizyoterapist ve ortez protez teknikeri ile birlikte verilir.