Serebral palsy; anne veya çocuğa ait nedenlere bağlı olarak doğumsal nedenli beyindeki gelişme yetersizliği veya hasara bağlı oluşan kas tonüsü, postür ve hareketi bozan bir hastalıktır. Hastalık hafif veya ağır beyin hasarına bağlı farklı derecelerde özürlülük oluşturur. Belirtiler hemen doğumu takiben veya bebeklik çağında ortaya çıkar.

Artmış kas kasılmaları, oturma ve ayakta durma yetersizliği, istemsiz hareketler ve yürümede gecikme oluşur. Hastaların bir kısmı yürüyebilirken bir kısmı hiç yürüyemeyebilir ve bu durum kompleks hareket sistemi sorunlarına neden olur. Hastalarda yutma, göz hareketlerinde bozulma, konuşma bozukluğu da gelişebilir. Hastaların bir kısmında nöbetler ve sağırlık gelişebilir. Hareket problemleri ve kaslardaki spastisite (aşırı kasılma) eklem hareketlerini bozar, kasları kısaltır ve gelişmekte olan çocukta birçok eklem ve kas problemlerinin gelişmesine neden olur.

Bu durum çocuğun sağlık ve bakımını zorlaştırır. Hastalık 4 tipte ortaya çıkar. Spastik diplejik /diparezik çocuklar; bacaklarda tutulumun daha fazla olduğu makaslayarak yürüyen kalça ve diz kaslarında kısalık ve hareket sorunu yaşayan çocuklardır. Spastik hemiplejik/hemiparezik; bu tipte vücudun bir yarısında hastalığa bağlı hareket sorunları ve spastisite çok belirgindir. Bu çocuklar potansiyel olarak yürüme imkanına sahiptir. Spastik tetraplejik /quadrplejik tip olan çocuklarda hem kollar hem de bacaklarda hastalığa bağlı hareket sorunları vardır ve bu çocuklarda yürüme nadirdir ve ağır özürlülük gelişir. Diskinetik tip serbral palsy: Bu çocuklarda kol, bacak ve yüzde istemsiz ve kontrolsüz hareketler ve görme işitme problemi belirgindir. Ataksik tip çocuklarda denge ve koordinasyondaki bozulma nedeniyle hareketlerdeki düzen kaybolur, gövde ve kollarda amaca yönelik işlevler sorunludur. Serebral palsy de erken tanı önemlidir. Bebeklerin normal gelişimindeki gecikmelerde mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir.

Serebral palsy’de neden beyin gelişimindeki problemdir. Beyin doğum öncesi veya doğum sırası ya da hemen doğumu takip eden sürede aşağıdaki nedenlere bağlı olarak hasarlanır ve çocuğun motor gelişimini etkiler.

Annenin gebelikte geçirdiği hastalıklar

Doğumda oksijensiz kalma, zorlu doğum

Bebekteki geçirilmiş hastalıklar

Doğumsal beyin damar hasarı

Doğum sonrası ateşli hastalık veya beyin travması

Bebekteki genetik hastalık ve bozukluklar

Serebral palsy’ de tedavi hastalığın değil ortaya çıkan çocuktaki problemlerin veya fonksiyonel sorunların giderilmesine yöneliktir. Ayrıca hastalığın neden olacağı komplikasyonları engellemek çocuğun yaşam kalitesi için çok önemlidir.

Bu çocuklarda hareket ve sinir sisteminin birçok problemi söz konusu olduğundan farklı birçok tıp dalı uzmanlığı tedavide birlikte hareket eder. Bunlar fizik tedavi ve rehabilitasyon, ortopedik cerrahi, sinir cerrahisi, çocuk nörolojisidir. Bu çocuklardaki problemler için fizik tedavi, iş meşguliyet terapileri, konuşma ve yutma terapisi, ortez uygulamaları gibi terapiler planlanmalıdır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon her çocuk için ayrı planlanmalı ve yeterli süre ve düzende devam ettirilmelidir. Burada postür ve kas tonüsüne yönelik çalışmalar, yürüme eğitimi, eklemlerin korunması amaçlı ortezler ve yürüme yardımcısı cihaz ve tekerlekli sandalye ve oturma sistemlerinin planlaması yapılır. Hastalık hakkında ailenin bilgilendirilmesi ve annenin desteği çok önemlidir. Yaşa göre çocuğun özel eğitimi ve okul eğitiminin de planlanması gereklidir.